Bevroren Maas in Well

Hoe anders dan de laatste jaren waren vaak de koude winters in de vorige eeuw. Dat waren nog eens winters..... Als de Maas bevroren was zei men "De Maas zit".

De raderstoomboot van de firma P. J. Berger uit Venlo.

VENLOO, 25 Jan 1893. Gisteren avond circa zes uur is het ijs der Maas hier voor de stad los gegaan. De hevige was, met den toevoer van ijsschollen, waarbij verschillende van ongeveer 20 centimeter dikte, deden zeer veel gevaar ontstaan voor de hier geankerde booten en schepen. Een der booten van de firma P. J. Berger, alhoewel stevig vastgemaakt, werd losgerukt en met den stroom mee gevoerd,

26-01-1893. De stoomboot P. J. Berger, welke door zware ijsgang te Venlo van de kettingen werd afgebroken, dreef tussen de grote schollen mee tot Well en is hier in de Maas gezonken.

Limburger koerier 22-03-1893

Nederlandsche Staatcourant 18-04-1893

Venray's Weekblad Peel en Maas 27-05-1893

Limburger koerier 05-07-1893

Limburger koerier 25-07-1893

Limburger koerier 12-08-1893

In het Dagblad voor Noord-Limburg van 02-04-1958 stond onderstaand artikel met een terugblik op de gezonken P. J. Berger.

Vervolg van de tekst:

Daar beleefde men hoogtijdagen bij hoge waterstand of bij zware ijsgang, als de mannen van de bebakening en waterstaat barre verhalen wisten te doen over hun strijd tegen de natte en koude elementen. Men had de rivier nog niet zo in bedwang als tegenwoordig en daarom gebeurde er ook meer, dat de dorpsbewoners stof tot praten bood.
Een van de merkwaardigste gebeurtenissen die nu nog altijd levendig voor de geest staat van de Wellse nestoren, is de dramatische ondergang van de P. J. Berger geweest. Het was in de barre winter van 1892 dat deze raderboot een oude bekende op de Maas, die op de vaart van Venlo naar Rotterdam ook de dorpen langs de rivier aandeed in de Venlose thuishaven vastvroor in het ijs.
Meedogenloos was de greep van de winter; de hele rivier kwam vast te zitten. Maar de Maas bleef met grote kracht rukken aan haar kluisters. En toen niemand er op voorbereid was, schoot zij los, de P. J. Berger onbemand meeslepend in haar schotsenvelden.
Het moet er uit gezien hebben alsof er een door de bemanning verlaten schip in de Poolzee dreef. Het zou de laatste reis worden van de raderboot. Bij Well stootte het schip op 'n gesloten ijsdek, waartegen de schotsen als tegen een muur schoven en kantelden. Zij beukten ook de wanden van het schip, dat weldra lek gestoten was en zonk. Het eigenaardige was dat dit gebeurde ter hoogte van de plaats, waar kapitein Hulsman kort tevoren gestorven was. Hij was de eerste kapitein op de P. J. Berger geweest die zich na het verlaten van de dienst in Well gevestigd had. Zo leek het alsof het schip zelfs in zijn ondergang zijn oude „baas” wilde volgen.
Van de oude romantiek is thans veel verdwenen. De schepen leggen niet meer aan, maar varen haastig voorbij.
De veerpont zwaait niet meer van oever tot oever met ’t gezelschapsverkeer, dat men altijd „aan boord” kent; en hoog water, dat bij alle ongemak toch ook een romantisch element had en appelleerde aan de oerinstincten van het riviervolk, is er niet meer bij. Niettemin is de Maas nog altijd van wezenlijke betekenis voor ’t Wellse dorpsleven. Men houdt van de weidse vergezichten die de rivier hier biedt; van de aanblik van ’t snel stromende water en het gezwoeg der schepen daarop in de winter; van een blank zeil op de spiegelende vlakte in de zomer; en van de prachtige zonsondergangen, die nergens zoals hier zoveel kleurige reflexen ontvangen.
Er vergaan geen schepen meer op de Maas, maar als iemand er ’n grote snoek vangt, dan gaat dit evenzeer van mond tot mond. want dorp en rivier zijn door eeuwen aan elkaar gehecht. Zonder de rivier zou Well zichzelf niet meer zijn.

1929

19 februari 1929. o.a. Mien - Jo Arts (Schoolstraat) en An Kessels met haar moeder uit de Hoenderstraat.

19 februari 1929.

1933

Nieuwe Venlosche courant 16-12-1933

Wilmy van Bracht uit de Grotestraat in 1933.

1938

25 december 1938. Soldaat Gerrit Derks uit de Grotestraat met zijn zussen aan de bevroren Maas.

25 december 1938. Harrie Derks, broertje van bovenstaande familie.

25 december 1938 Marie, Truus, Door en Dien Derks op de Maas achter hun ouderlijke woning.

1953 -'54

In de winter 1953-'54 waren de maanden november en december warmer dan normaal; daarentegen was de gemiddelde temperatuur van januari en februari lager dan normaal, terwijl maart praktisch normaal was te noemen. De winter bedroeg in De Bilt 46 vorstdagen, waarvan 11 zeer koude dagen (min. temperatuur onder -10 graden).

Op 22 januari zette de eigenlijke winter zich in. De Maas is op 2 februari dicht in Maastricht en op 6 februari ook ln Midden- en Noord-Limburg. Steeds meer schollen hadden zich vast gezet. Er waren in het dicht gevroren gedeelte echter ook grote wakken. Ook bij Well schoven de ijsschollen tegen elkaar en gingen een ijsvlakte vormen. De Maas was voor 18 dagen gestremd.

Er werden in 1954 veel foto's genomen van- en op de bevroren Maas, zoals deze en onderstaande foto's.

Frans van Dooren uit de Grotestraat maakte deze foto van Jac Koenen (van Walaria) met Sraar en Marleentje. Rechts Annie Valckx die in de winkel bij van Dooren werkte.

v.l.n.r. Bèr en Ela Simons - Hanna Janssen Wijenberg en haar dochter Tonny Koppes Janssen.

Nog maar zes maanden en op de bevroren Maas: Wilma Simons, dochtertje van Bèr en Ela uit de Grotestraat.

Tonny Koppes - Hanna Wijenberg en Ela Simons met Wilma.

Lucy Thissen was samen op pad met Mien Arts. Well ligt op de achtergrond.

v.l.n.r. Piet Janssen - Leo Simons - Gerrit Voesten - Jan Derikx - Toon Droessen - Wim Drabbels - Martin Philipsen en Piet van Osch.

Dit zijn de misdienaars uit Heide (Venray) die vanaf de Staay in Wanssum de Maas overstaken. Ook hebben ze die dag nog op de kasteelgracht geschaatst. Piet van Osch stond later in Well aan school en Martin Philipsen trouwde met Mia Rijs uit het Elsteren.

1962 - '63

De winter van 1962-'63 was de koudste van de eeuw. De koudste periode duurde van 22 december t/m 3 maart.

Winter 1962-63.

Frans Reiniers in 1963 aan de Wanssumse kant van de Maas met Well op de achtergrond.

Frans Reiniers en Lenie Broere met Christjan Broere en zijn jongere broertje. Op de achtergrond het 'Boeiehuuske' in de Band.

Frans en zijn verloofde Lenie lieten in deze periode een huis bouwen in de Papenebeek. Deze bouw heeft ruim vier maanden stil gelegen vanwege de barre winter.