Jaaroverzicht 2022 Archief Well

14-12-2022

Met het nieuwe jaar in aankomst is het gebruikelijk om even achterom te kijken naar het afgelopen jaar.

Het afgelopen jaar hebben we uit de nalatenschap van Mia Ummenthum - Coppers, naast een legaat aan onze stichting, ook veel materiaal binnen gekregen. De medeoprichter en oud-voorzitter van Archief Well overleed op 3 november 2021. Het gevolg hiervan was dat onze archiefruimte in de Buun behoorlijk vol is geraakt. Dit alles moet uitgezocht, verwerkt en geregistreerd worden. En dat naast al het materiaal dat we al aan het registreren waren. We weten nog altijd niet wat we allemaal in ons bezit hebben en waar we het kunnen vinden. We hebben nieuwe vrijwilligers bereid gevonden die, onder de bezielende leiding van Noud van Rens, hieraan hun bijdrage willen leveren.

We hopen hiermee in 2023 flinke stappen te zetten. Uiteindelijk blijft dit onze belangrijkste opdracht; het bewaren, vastleggen en behouden van onze Wellse cultuurhistorie. Ook het toegankelijk maken van ons verleden voor iedereen hierin geïnteresseerd, is een belangrijk aspect van onze visie. Naast onze uitgebreide website www.archiefwell.nl die door onze webmaster Marleen Timmermans enthousiast wordt beheerd, vond zij ook nog de tijd om tijdens ‘Ontmoetingspunt Well’ op de vierde donderdag van de maand een presentatie te geven in de Buun. We kunnen elke keer rekenen op een vijftigtal bezoekers. Zelfs oud-Wellenaren komen hiervoor iedere keer naar Well. Toegang is overigens gratis en het eerstvolgende ontmoetingspunt is op donderdag 26 januari 2023. U bent van harte welkom.

Maar daarnaast zijn we ook op andere terreinen actief geweest. Archief Well introduceerde in het begin van dit jaar, op veler verzoek, de Wellse vlag. Ontworpen in samenwerking met Marc Vroemen van Marker Ontwerp. Ze is te koop voor € 25,00. Een kleine honderd stuks zijn al aan de man of vrouw gebracht. Er wappert zelfs een Wellse vlag in Kinderdijk, of all places! 

Op 6 maart was er de inmiddels traditionele jaarlijkse herdenking van Wellse oorlogsslachtoffers in de vorm van een H. Mis in de Sint Vituskerk. Opgeluisterd door het koor Challenge o.l.v. Elian Huibers. 
In 2023 is deze op zondag 5 maart om 10:00 uur, jaarlijks de eerste zondag na 3 maart, de dag dat Well in 1945 werd bevrijd. Na afloop van deze eucharistieviering bezoeken we dan het monument voor de Wellse Oorlogsslachtoffers bij het Oude Kerkhof aan de Maas. De herdenking is voor iedereen toegankelijk. 

In het kader van 75 jaar bevrijding konden we eindelijk het in 2020 gereedgekomen monument voor de Wellse Oorlogsslachtoffers officieel onthullen. Twee jaar later dan in eerste instantie gepland. In aanwezigheid van een honderdtal nabestaanden van de slachtoffers, het college van B&W van de gemeente Bergen, overige belangstellenden en met medewerking van het Sint Antoniusgilde begonnen we op zaterdag 9 april de dag in de Sint Vituskerk. Er werd een indrukwekkend en ook ontroerend concert opgevoerd door het Stemmenorkest ‘de Kracht van een Lied’ waarin ook de omstandigheden waaronder de slachtoffers zijn overleden werden verteld. Onder aanvoering van het Gilde liepen we naar het monument waar toespraken, de onthulling door burgemeester Manon Pelzer en wethouder Claudia Ponjee en de inzegening door pastoor Clemens er voor zorgden dat het monument op een passende wijze werd onthuld. De Last Post door het Gilde en het Wilhelmus door het Stemmenorkest sloten de  plechtigheid af. Well heeft nu eindelijk een plek die herinnert aan de Tweede Wereldoorlog.

Een dag later, op zondag 10 april hebben we, op initiatief van Jesse Sijberts, medewerking verleend aan een korte ceremonie in de Band, waar een herdenkingsbord werd onthuld dat herinnert aan de heldendaad van de Britse commando Cyril Dobbs in februari 1945. Zijn zoon Clive en echtgenote Janet, overgekomen uit Engeland, waren hierbij aanwezig en onthulden het bord. Kosten van deze twee onthullingen werden overigens bekostigd uit gemeentelijke subsidie.

Tijdens de realisatie van bovenstaand monument kwamen we met Jan Brandsma te spreken over de slechte staat waarin de houtskool tekeningen in de ernaast gelegen Vituskapel verkeerden. Jan vond het zonde dat van deze bijzondere tekeningen over een tijd niets meer te zien zou zijn. Archief Well heeft toen het initiatief genomen om de kapel weer in oude glorie te herstellen. En dat is gelukt!! Dankzij de medewerking van onze vrijwilligers Hans Derks en Michel Cornelissen, kunstenaar Jan Brandsma ,die de tekeningen in de zomer van 2021 weer in oude staat terug bracht en anderen. Plus de ondersteuning, zowel in advies en uitvoering van Vissers Schildersbedrijf, Kesco metaal, Firma Jan van Vegchel en een substantiële financiële bijdrage van Alfred Zoon, hebben we dit voor Archief Well vrijwel kosteloos kunnen realiseren. Voorzien van prachtige glas-in-loodramen, vervaardigd door Francien Janssen uit Horst en twee houten beelden gemaakt door dorpsgenoot Ai Hebben en van kleur voorzien door Jan Brandsma, werd op zondag 3 juli de prachtig gerestaureerde Sint Vituskapel ingezegend door pastoor Clemens. Hierop terugkijkend heeft ons de belangeloze medewerking van mensen en ondernemers verrast, die spontaan aanhaakten bij dit project.

Gedurende de werkzaamheden van bovenstaand  project ontstond het idee om wat er nog aan cultuur historie over is in de publieke ruimte van Well  te bewaren, conserveren of te restaureren. Ons oog viel toen op het nabijgelegen Historische Kerkhof. We besloten om hierin het initiatief te nemen en mensen te benaderen en te vragen of zij dit wilden ondersteunen. We hebben een viertal personen bereid gevonden om zich in te zetten om deze bijzondere historische plek weer de uitstraling te geven die het verdient. In feite is dit de oudste plek in ons dorp, die heeft bijgedragen aan het ontstaan van Well. Het oudste grafkruis dateert van 1574! Het is de bedoeling om deze plek een parkachtige uitstraling te geven met alle historische informatie die dit kerkhof kenmerkt. Een rustpunt aan de Maas. Hierover hebben we al een drietal vergaderingen gehouden met het kerkbestuur, dat ons initiatief ondersteunt. Wanneer we uiteindelijk kunnen beginnen ligt ook aan de vorderingen van de geplande dijkversterking. Op het moment dat u dit leest hopen we al wat meer duidelijkheid hier over te hebben. Dit project zal niet goedkoop zijn, we zullen de boer op moeten bij overheid, fondsen, subsidies en andere sponsoren. Maar uiteindelijk zullen we bij de realisatie ook niet zonder de inzet van vrijwilligers kunnen.

In mei werd er op de plek achter de Molenberg waar vanaf begin jaren vijftig tot eind jaren zestig van de vorige eeuw Molukse families waren ondergebracht, in de volksmond het Ambonezenkamp genoemd, een vriendschapsbank  geplaatst en onthuld. In aanwezigheid in Well geboren Ambonezen en hun families vond er een feestelijke bijeenkomst plaats. De stenen bank is voorzien van afbeeldingen die de geschiedenis van de Ambonezen in Well uitbeelden. De Ambonezen hebben in die periode dat zij hier woonden deelgenomen aan het dorpsleven. Wat mij in gesprekken met hen raakte was dat zij, die hier zijn geboren, zich nog altijd Wellenaar voelen. Zij gaven o.a. gitaarles, maakten muziek en introduceerden het volleybal, wat uiteindelijk leidde tot het ontstaan van V. C. Tornado. Op deze plek stond al een infobord. Nu maakt Archief Well zich sterk om deze plek verder te accentueren en aan te kleden met beplanting. Hiervoor is al contact gezocht met het Limburgs Landschap en de firma Roodbeen voor advies en ontwerp. We hopen dit in het voorjaar af te ronden.

Een ander project wordt het opknappen van de Rosoliemolen bij voormalig restaurant Vink. Het gebouwtje dat in de zeventiende eeuw als rosmolen dienst deed is eigendom van de familie Rutten-Vink. Wellenaar Reinald Janssen werkt vaak samen met Beijk B.V. uit Afferden, een bedrijf dat zich bezighoudt met de bouw, restauratie en renovatie van molens en andere monumentale bouwwerken die behoren tot ons cultureel erfgoed. Hij gaf vorig jaar te kennen mee te willen werken om dit gebouw weer in (gedeeltelijke) oude glorie  te herstellen. We hebben contact gezocht met de eigenaar, die te kennen gaf wel mee te willen werken. Ook voor dit project hebben we een zestal personen bereid gevonden om de kar te gaan trekken. Binnenkort vindt er een eerste bijeenkomst plaats.

Ooit is geprobeerd de Barbarakapel achter het kasteel, die in de jaren zestig is verdwenen, weer te herbouwen. Om diverse redenen heeft dit niet door kunnen gaan, maar het idee is nog niet verdwenen. Wellicht dat we volgend jaar of het jaar daarop hierin actie kunnen gaan ondernemen.

In oktober mochten we een mooi bedrag, ruim € 800,00, ontvangen van Rabobank ClubSupport. Wederom stemden velen op Archief Well, waarvoor uiteraard onze dank. We zullen het goed besteden aan een van onze projecten.

Misschien herinnert u zich nog dat Sef Zeegers en Wiel Klabbers video opnamen maakten van allerlei gebeurtenissen in Well over de periode eind jaren zeventig, tachtig en negentig van de vorige eeuw. Dit materiaal hebben wij jaren geleden al tot onze beschikking gekregen. Oud-dorpsgenoot Piet Derks, nu woonachtig in Wellerlooi, heeft alle banden gedigitaliseerd. Frans Broekmans en Albert Nijsen hebben het materiaal nagekeken en geredigeerd. Vervolgens hebben we Eveline van de Venn bereid gevonden om de montage te verzorgen, waarna ‘nieuwe Wellenaar’ Wim Voncken de filmpjes afmonteert en voorziet van ‘kop en staart’, tekst en muziek. We hebben inmiddels al enkele filmpjes laten zien op diverse activiteiten. En op zondag 27 november hebben we in de Buun een middag gehouden waar we zo’n tachtig minuten filmpjes met verschillende onderwerpen hebben vertoond. De volgende filmmiddag wordt gepland in januari 2023 met als thema: 'Vastenaovend ien Well'. 

Heb ik nu alles benoemd? Nee niet alles, maar dat hoeft ook niet. Onze vrijwilligers zijn op allerlei manieren bezig om onze historie te achterhalen en te bewaren, maar ook om openbaar te maken.

Volg ons op de website of kom gezellig een kop koffie drinken in de Buun op de donderdagmorgen. En wilt u zich inzetten bij een van onze projecten geef dan even een seintje. 

Rest mij om u, mede namens bestuur en vrijwilligers, een fijn Kerstfeest toe te wensen en een Zalig Ni-j jaor!

Ger Peters, voorzitter.