Beschrijving van Kasteel

Kasteel Well is een fraaie waterburcht. Het kasteel werd oorspronkelijk gebouwd in de veertiende eeuw, maar kreeg pas later, in de zeventiende eeuw zijn huidige aanzicht. Achter het huidige kasteel liggen de resten van een verdedigingstoren uit de 14e of begin 15e eeuw, die in de 80-jarige oorlog door een bezettingsgarnizoen tot korenmolen omgebouwd werd omdat de molens van Well vernietigd waren. Mogelijk was het daarvóór ook al een Torenmolen.

Plattegrond van het kasteelcomplex uit het boek "De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst" van J. A. Mialaret uit 1937.

A= hoofdgebouw; C= voorhof; D= tiendschuur; O= bouwval verdedigingstoren/ korenmolen; P= verdwenen Barbarakapel

Tekening uit 1960.

Op de hoeken van de achtergevel zijn nog altijd de sporen te zien van de verdwenen hang- of arkeltorens.

Vierkante hoofdburcht:

Het huidige kasteel bestaat uit een vierkante hoofdburcht, die een zware vierkante toren heeft op de zuidoosthoek. Deze toren heeft een ranke, gewelfde knobbelspits en dateert uit de vijftiende eeuw. Het kasteel heeft een binnenplaats. Deze binnenplaats is geheel volgebouwd. De meeste gebouwen hebben drie verdiepingen. Aan de oostzijde sluit het poortgebouw de binnenplaats af. Een gemetselde brug voert naar de grote binnenplaats en de voorburcht.

De voorburcht is U-vormig:

Zij dateert voornamelijk uit de zeventiende eeuw. Deze voorburcht heeft, evenals de hoofdburcht, een zware ronde hoektoren. Het helmdak van deze toren wordt gesierd door een dakruiter, in de vorm van een lantaarn. Deze toren staat op de hoek van de noordvleugel van de voorburcht. Ook aan de oostzijde van de noordelijke vleugel staat nog een wat slankere toren. De voorburcht bestaat uit drie vleugels. De zuidelijke dienstvleugel heeft een open hal, die steunt op kolommen. Dit is het Koetshuis. De middelste vleugel, die het poortgebouw vormt, heeft, recht tegenover de ingang van de hoofdburcht, een poort die naar een brug leidt, waarover het kasteelterrein betreden of verlaten kan worden. Daarvoor, maar nog binnen de omgrachting van de voorburcht, ligt nog een oude tiendschuur, ook het jagershuis genoemd.
Zowel de hoofdburcht als de voorburcht zijn omgracht. Het gehele terrein is meer dan 250 meter lang en circa 200 meter breed.

De huidige eigenaar van het kasteel is Emerson College uit Boston, dat studenten uit de U.S.A. vanuit het kasteel Well een brede orientatie op Europa biedt. Het Kasteel bezoeken is niet mogelijk. De tuinen echter staan open voor bezoekers, waardoor u toch een goede indruk van ons kasteel kunt krijgen. Met fraaie doorkijkjes.

Beschrijving door de Rijksdienst voor het cultureel Erfgoed:

VOORBURCHT MET DIENSTVLEUGELS EN TORENS.

De bebouwing op de voorburcht dateert grotendeels uit de 17de eeuw en bestaat uit drie vleugels met de open zijde naar de hoofdburcht gekeerd, waarin woon- en bergruimten en stallen zijn ondergebracht. De vleugels zijn opgebouwd uit twee bouwlagen onder met leien gedekte zadeldaken, meerruits vensters. Centraal in de langgerekte voorvleugel (zuidoost) bevindt zich de poort die toegang geeft tot het voorhof. De doorgang wordt geaccentueerd door een boven de daklijst uitstekend top- of klokgeveltje met in- en uitzwenkende zijkanten, gemetselde pinakels, versierd met muizentandlijsten. Houten poortdeuren met dubbele rabatdelen en zwaar ijzeren beslag. Links daarvan vier vensterassen (twee boven elkaar geplaatste vensters en een dakkapel) met uiterst links een segmentvormige poort; rechts drie vensterassen met op de oosthoek een ronde toren. Deze bakstenen toren is gemetseld in onregelmatig staand verband, dateert uit de 15de eeuw met in het muurwerk verschillende later uitgebroken vensters en wordt gedekt door een helmvormige leien spits. De zuidwestvleugel heeft aan de binnenplaatszijde een open zuilenarcade gevormd door vier hardstenen Toscaanse zuilen die een hoofdgestel dragen, daarboven een verdieping met kloostervensters en centraal een dakkapel met hooiluik bekroond door een schelpmotief en onder een overstekend kapje. Noordoostvleugel met dakkapel/luik aan de zijde van de binnenhof. In de noordoostvleugel was oorspronkelijk een (laat-middeleeuwse) brouwerij ondergebracht met ten dele overwelfde ruimten en een rechtkantige topgevel aan de noordzijde. Aansluitend op de noordhoek staat een zware 15de-eeuwse toren, de benedenruimte met koepelgewelf. De bakstenen toren is gemetseld in onregelmatig staand verband, heeft een uitkragend bovendeel op een spitsboogfries en wordt gedekt door een overstekend, gezwenkt koepeldak met lantaarn; koepeldak gedekt met leien. In het muurwerk een spiegat en een in een hardstenen blok uitgespaarde schietspleet. Inwendig zijn o.m. van belang troggewelven, spantconstructies, straalgewelf met een schouwpartij en nis (in hoektoren aan de zijde van het hoofdgebouw, op de tweede verdieping) waarin tevens een dubbele torenwand met smalle trapopgang naar de torenkamer op de derde laag.

Waardering
De VOORBURCHT MET DIENSTVLEUGELS EN TORENS is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- als onderdeel van een gaaf bewaard kasteelcomplex met hoofd- en voorburcht in een dubbele omgrachting;
- als functioneel onderdeel met brouwerij en stallen;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de overige onderdelen van de historische buitenplaats.