Afferden en Heukelom

Afferden ligt ca.12 km. ten noorden van Well en maakt sinds 1823 deel uit van de gemeente Bergen (Lb). 

Afferden is net als Heijen en Well altijd een zelfstandige Heerlijkheid geweest, tot het samenvoegen van deze drie Heerlijkheden als gemeente Bergen. Afferden hoorde bij het opperkwartier van Gelderland. Het werd in het noorden begrensd door de Kleefse Heerlijkheid Heijen, in het zuiden door de Gelderse Heerlijkheid Well en in het oosten door het ambt Goch, waartoe Siebengewald behoorde.
De juiste grens werd door de schepenen in 1436 vastgelegd in de z.g. 'Beleijdinge' en werd de basis van latere grensregelingen.

De heerlijkheid Afferden met het kasteel Bleijenbeek viel samen met de parochie Afferden, waarvan de heilige Cosmas en Damianus de patronen zijn. Op de verschillende zegels van de schepenbank waren deze geneesheren uit Klein-Azië, de H.Cosmas met een vijzel met stamper in de linkerhand, en de H. Damianus met een ampulla in de rechterhand, afgebeeld. De parochie Cosmos en Damianus werd met omliggende kerken in de tweede helft van de 13e eeuw vermeld. Echter zonder exact jaartallen toen er in elk schrikkeljaar een bedrag betaald moest worden aan de hoofdkerk te Süchteln in Duitsland.
De eerste datumvermelding is op 26 maart 1317 toen Dirk genaamd Vogelsanck zijn eigendom in "Aforden" overdroeg aan Dirk Loef van Kleef, die het verder schenkt aan het klooster Grafenthal.

Toen Arnold Schenck van Nydeggen in het begin van de achttiende eeuw overleed, kwam het kasteel Bleijenbeek in bezit van het geslacht Van Hoensbroeck. Tot de Franse tijd bezat deze familie zowel het slot als de vrijheerlijkheid Afferden en Heukelom met de daarbij behorende rechten.

Limburger koerier 30-03-1896.

Leo Peters werd geboren op 'de Grote Waaij' te Well 02-12-1832. Zoon van Gerard Jacob Peters en Maria Gertrudis Smits. Pastoor te Afferden 24-12-1863 tot aan zijn dood op 28-03-1896.

Dit wegkruis stond aan de kiezelweg tussen het dorp en Bleijenbeek, nu Langstraat genoemd. Het opschrift: Zum Andenken an Louise Gräfin von und zu Hoensbroeck 1860 -1894.  Freule Louise ging in het klooster bij de Zusters van Sint-Andreas in Doornik (België).

Het poortgebouw met boerderij van Kasteel Bleijenbeek ca. 1910.

Het altaar in de slotkapel van kasteel Bleijenbeek.

Vervolg: Ofschoon in den vroegen morgen de lucht een dreigend aanzien had en de regen onophoudelijk bleef neervallen, klaarde het weer omstreeks half negen op en begon de lieve zon zich te vertoonen en werkte nu mede om het schoone feest te doen slagen. 
Omstreeks 9 uur werd monseigneur door de schoolkinderen, de vormelingen, de jeugdige fanfare en de eerw. heeren geestelijken aan den ingang van het dorp afgehaald, alwaar hem door onzen beminden herder onder den aldaar geplaatsten eereboog een hartelijk welkom werd toegeroepen, waarna de verdere weg naar de kerk onder de vroolijke tonen der fanfare door monseigneur te voet werd afgelegd.
Inmiddels waren de vormelingen uit de andere dorpen in aantocht, die door het fanfare-gezelschap werden afgehaald.
Om half tien werd voor al de vormelingen een H. Mis opgedragen. Bij de toediening van het H. Vormsel was er voor iedere parochie een peter en meter aanwezig.

Venloosch Nieuwsblad 05-10-1907

1913. De beugelbaan, die tevens dienst doet als dansvloer in café - zaal Peter Antoon Raeijmakers eerder zaal Hendrik Buckinx.

De 45 jarige Peter Raeijmakers (weduwnaar van Antonetta Hubertina Brouwerstuijn) trouwde op 04-02-1902 met de 53 jarige Theresia Kerkhofs (weduwe van Hendrik Buckinx).

Uit de krant van 07-03-1914

Nieuwe Venlosche courant 23-05-1914. Schutterij 'Prins Hendrik' werd opgericht.

De vooroorlogse kerk van de Heilige Cosmas en Damianus.

Afferden is een oude parochie, die al bestond in de dertiende eeuw. Het benedenstuk van de toren dateert ook uit die tijd en is gemetseld uit ijzeroerhoudende stenen. Het andere gedeelte van de toren is gebouwd tussen de dertiende en vijftiende eeuw. De kerk is in 1853 vergroot en gerestaureerd. De toren kon na 1945 behouden blijven, in 1957 is hij gerestaureerd.

Het altaar in de oude kerk.

17de eeuwse beschilderd houten altaarretabel met de laatgotische albasten reliëfs. De reliëfs zijn in 1661 aan de kerk ten geschenke gegeven, samen met het altaar door Dirk Schenk van Nijdeggen en Anna Margeretha van Nassau-Cortenbach-Grimhuizen.

De foto is gemaakt door fotograaf Lambert Perolles uit Gennep in 1897.

30-03-1920.

Augustus 1920 bij de St. Rochuskapel op de Kamp in Well.  Maria Elisabeth Daemen-Kamps *Afferden 30-03-1882 †Well 09-03-1965.

Zij trouwde kerkelijk te Afferden op 12-05-1912 met Gerardus Johannes Gradus Daemen *Well 22-12-1872 †Well 20-10-1944.

Petronella Rutten *Afferden (op de Smal) 12-06-1845  †Well19-04-1921 Gehuwd te Bergen op 23-04-1869 met Godefridus Koppes *Well 18-07-1838 †Well 02-07-1891 

Het gezin Antoon van Heesch-Theunissen in 1916. Dit gezin woonde aan de Rijksweg in Afferden en kreeg 6 zoons en 1 dochter.

Antoon van Heesch horloge- klokkenmaker *Vierlingsbeek 06-08-1884 †Boxmeer 19-08-1972 Gehuwd te Bergen (Lb) op 02-10-1911 met Hendrica Elisabeth Theunissen *Well 26-03-1883 †Afferden 22-12-1971. Antoon was de 4e generatie horloge- en klokkenmakers in de familie van Heesch.

Op zaterdag 2 oktober 1970 vierde het echtpaar van Heesch-Theunissen de 60 jarige bruiloft in Afferden. Onder de gasten waren meerdere familieleden uit Well.

1929 in het weekblad 'Limburgse Illustratie' met het onderschrift: Foto van het nieuwe schoolgebouw voor meisjes te Afferden, kort geleden in gebruik genomen.

Toon Derksen en Drika Koenen uit 't Leuken in Well. 

Hendrina Theodora Koenen  *Weeze (Dld) 12-04-1909 †Boxmeer 31-05-1993

Dochter van Theodor Koenen *Baal-Weeze (Dld) 1869 †Well 04-10-1921 en Maria Elisabeth Rutten *Well 21-09-1888 †Well 02-10-1957

Antoon Derksen *Afferden 01-03-1909 †Boxmeer 28-12-1990

Zoon van Frederik Willem Derksen *Afferden 23-06-1875 †Afferden 24-05-1954 Gehuwd in Bergen op 26-05-1902 met Anna Maria Hendriks *Afferden16-08-1876 †Afferden 31-01-1952

Wettelijk huwelijk van Drika en Toon was in Bergen 18-08-1932. Het paar ging in Heukelom wonen.

De Limburgsche Illustratie 'Mooi Limburg' 27-10-1934.

05-03-1935. Een keurig verzorgde Middenstandstentoonstelling.

Zondag 3 maart na de Hoogmis had in tegenwoordigheid van vele genoodigden te Afferden de opening plaats van de AMITENTO, de tweede Middenstandstentoonstelling in de gemeente Bergen, georganiseerd door de afd. Afferden van den Limburgsche Middenstandsbond. Deze tentoonstelling is ondergebracht in de zalen van de heeren Heyligers en Raymakers. 
Onder de genoodigden merkten we op den edelachtbaren heer burgemeester Otten, de beide wethouders Koppers en Clevers en vele leden van den gemeenteraad, Verder de heeren Koops, voorzitter van den Nederl. R. K. Middenstandsbond; Zanders, juridisch adviseur van den R. K. Limb. Middenstandsbond; Mooren, voorzitter van den kring Gennep van dezen bond en verschillende bestuursleden van de omliggende plaatselijke afdeelingen. 
Als eerste spreker trad voor de microfoon de heer P. Crommentuyn, voorzitter van de afdeeling Afferden, die als zoodanig een hartelijk welkom toeroept aan den edelachtbare heer burgemeester en hem dankt voor zijne bereidwilligheid om als voorzitter van het eere-comité deze tentoonstelling te komen openen. Verder heet spreker welkom de wethouders en de raadsleden en tenslotte alle genoodigden, bizonder de dames, die in zoo grooten getale aan de uitnoodiging hebben gevolg gegeven. Dan feliciteert spr. nog de heer Koops met zijn benoeming tot voorzitter van de Nederl. R. K .Middenstandsver., een eerepost, aldus spr., maar ook een zware post, in deze moeilijke tijden voor onzen middenstand. Spr. hoopt echter, dat God den heer Koops bij zijn zwaren arbeid mag helpen en geeft dan het woord aan den heer Koops. 
Het is voor dezen spr. een verheugend feit, om hier voor de eerste maal in zijne nieuwe functie van voorzitter van den Ned. R. K. Middenstandsbond in Noord-Limburg op te treden. Temeer verheugt hem dit, omdat Afferden de eerste plaats in Noord-Limburg is geweest, waar spr. waardeering vond. Hij memoreert de artikelen, door Pastoor Berden z.g. destijds in de Nieuwe Venlosche Courant geschreven en brengt hartelijk dank aan den heer Kool, voor het enorme en onvermoeide werk door hem in het belang van de R. K. Middenstandsbeweging verricht. Spr. noemt de afdeelingen in de Gemeente Bergen zeer actief, immers, sedert de oprichting van middenstandsvereenigingen in deze gemeente, nu enkele jaren geleden, is dit reeds de tweede tentoonstelling, die wordt georganiseerd.Dan wijst hij op de actie, die van 15 Maart tot 15 April zal worden gehouden en hij rekent op den steun, niet alleen van de afd. Afferden, maar op dien van alle afdeelingen uit den kring Gennep. De corporatieve gedachte moet meer en meer gaan inwerken. De arbeiders schrikken niet terug voor de betaling van contributie en zouden de middenstanders dit dan wel doen? De verplichting van iederen middenstander is zich te organiseeren, niet alleen in stands-, doch ook in vakorganisaties. Ten slotte brengt spr. nog hulde aan de standhouders en wekt op tot krachtige medewerking aan de actie van 15 Maart tot 15 April. 
Hierna is het woord aan den edel achtbare heer Burgemeester voor de opening der tentoonstelling. „Volgaarne", aldus spr., „voldoe ik bij deze aan het tot mij gerichte verzoek om deze middenstandstentoonstelling te openen. Het is voor de geestelijke en plaatselijke overheid steeds verheugend, wanneer zij kan constateeren, dat de handeldrijvende middenstand blijk geeft van bizondere energie en voortvarendheid. De plaatselijke gemeenschap, die in al hare geledingen voortdurend betrekkingen met dien middenstand onderhoudt, kan daardoor slechts worden gezien. Ook de middenstand zelf, dien ik niet aarzel de ruggegraat van een geordend maatschappelijk samenleven te noemen, kan zulks slechts tot voordeel strekken. Het is daarom, dat ik bij deze mijn beste wenschen uit, voor het welslagen der tentoonstelling. De energieke leiding van het comité staat er borg voor, dat deze tentoonstelling tot bevordering van het intensieve handelsverkeer in ruime mate het hare zal bijdragen." 
Hierna volgde door de luidsprekers, die in beide zalen zijn aangebracht het lied: „Aan U o Koning der Eeuwen", waarmede het officieele gedeelte was afgeloopen. Na de officieele opening werd het publiek tot de zalen toegelaten en al spoedig heerschte er een gezellige drukte, terwijl de opgewekte muziek er spoedig de gewenschte stemming in bracht. Na de opening hebben wij nog even een rondgang door de met planten en heesters prachtig versierde zalen gemaakt en wat ons direct opviel was, dat alle stands zonder uitzondering er keurig verzorgd uitzagen. Het zou ons te ver voeren een gedetailleerde beschrijving der stands te geven. Wij willen volstaan met te vermelden, dat door de Afferdensche middenstanders al het mogelijke in het werk is gesteld om van deze tentoonstelling te maken, wat er van te maken was en o.i. zijn zij daarin volkomen geslaagd. Wij twijfelen er dan ook niet aan of bij deze tentoonstelling zal, evenals bij de verleden jaar te Well gehoudene, succes niet uitblijven,

Voor zover bekend: Staand v.l.n.r. 1 Herman Koppers wethouder (Well) - 5 Bèr Geenen wethouder - 7 Hubertus Frederix - 10 Gerardus Kool (bakker) - 11 Sjang Clevers.

Zittend: 2 pastoor J.A. Peeters (Afferden) 3 Burgemeester Egbert Otten - 4 Piet Crommentuijn.

De tweede Amitento werd tijdens de Carnavalsdagen in februari 1939 gehouden.

17-02-1939.

17-08-1935. De Wellse Mien Arts wordt benoemd als onderwijzeres in Afferden.

Annie van Oijen uit Afferden werkte samen met Grada Klabbers uit Well in de huishouding en kindermeisje bij dokter van Bracht in de Grotestraat. De foto is in 1937 gemaakt. v.l.n.r. Annie - Lea - Wilmy en Grada.

Annie van Oijen.

Bruidspaar Annie van Oijen en Pierre Hansen in 1943. Haar leven lang bleef ze contact houden met de familie van Bracht-van Lin.

Marie Koppers *Afferden 25-12-1877 †Well 03-09-1932. Zij trouwde met Wellenaar Thei de Riet en het gezin woonde in de Bosserheide.

Marie was een zus van Gertruda Koppers, gehuwd met Hubertus Tunissen. Zij waren dochters uit het grote gezin Jacobus Koppers - Johanna Büddiger.

In 1960 publiceerde het maandelijkse Missieblad St. Antoniusbode deze trouwfoto van het echtpaar de Riet-Pullen. Schoonzus en zwager van (bovenstaande) Marie de Riet-Koppers

Francisca Petronella Cis Pullen *Afferden 06-06-1883 †Well 13-02-1973. Leonardus Nard de Riet *Well 09-12-1883 †Well 18-09-1962. 
Dit echtpaar huwde wettelijk in Bergen op 22-07-1920 en woonde met hun gezin huidig adres Bosserheide 37. Ze hadden vier kinderen.

Hij werd in de kom van het dorp getroffen vanuit Wanssum door Brits granaatvuur, dat gericht was op de kerktoren.  Hij werd op het oude kerkhof aan de Maas begraven en is na de oorlog herbraven in Afferden. Johannes Jacobs was een zoon van Martinus Jacobs *Escharen 10-02-1863 †Afferden 23-10-1925 Gehuwd in Bergen 04-09-1899 met Theodora Beurskens *Heijen 13-07-1860 †Afferden 18-01-1920.

Pater Canutus (Jan Peters van de Grote Waaij) uit Well maakte op 5 mei 1945 met o.a. burgemeester Douven een tour door de gemeente Bergen en zette alles op de foto. Dit zijn de verwoeste kerk en pastorie. 

Door Engels granaatvuur tussen oktober 1944 en februari 1945 werden van de toren de spits en een gedeelte van het metselwerk weggeslagen. Ook het dak kreeg enkele voltreffers, die het zwaar beschadigden. Van de inventaris gingen alle misgewaden verloren. Communiebank en orgel werden beschadigd. Lang voordat het gevaar beschieting acuut werd, was veel zorg besteed aan het veilig opbergen der kostbaarheden. De gewijde vaten en een reliekschrijn werden in de pastorietuin begraven en zijn ongedeerd weer te voorschijn gekomen.

Burgemeester Douven en Thei Janssen (van bakker Karel) op een kapotgeschoten tank nabij kasteel Bleijenbeek. 5 mei 1945.

Ook de dorpsstraat van Afferden lag er flink gehavend bij in 1945.

Deze foto maakte pater Canutus van wat er nog over was kasteel Bleijenbeek. De Duitse militairen hadden zich in de solide kelders verschanst en probeerden zich tot de laatste man te verdedigen. Daarbij werd het kasteel geheel verwoest.

Zoon Hen de Rijk met zijn ouders Grad de Rijk en Gertrudis de Rijk - Verhofstad *Afferden 19-08-1876 † Well 20-09-1953. Het gezin de Rijk woonde aan het huidig adres Knikkerdorpweg 8 Well.

Dochter Nel de Rijk, haar man Wim Drissen en hun gezin woonden aan het Rimpelt in Afferden.

Nel de Rijk *Well 18-06-1910 †Boxmeer 08-10-1989. Gehuwd in Bergen 18-10-1934 met  Wim Drissen.

Willem Jozef Drissen *Siebengewald 28-09-1904 †Well 12-08-1991. Wim en Nel zijn in Afferden begraven.

Miets Mooren uit Heukelom en Wellenaar Rein van Pinxteren, na de oorlog in het verwoeste Well.

29-08-1946 trouwde Miets Mooren *Heukelom 13-04-1924 met Wellenaar Rein van Pinxteren. Ze woonden Hoenderstraat 17 Well en kregen dochter Gerry en zoon Chris. Rein ging later in de politiek, werd raadslid, wethouder en loco burgemeester van de gemeente Bergen.

Kijk ook op de uitgebreide familie Mooren website van Ger Mooren, zoon van Piet Mooren en Frieda Gramser.

In 1956 -'57 werd in Afferden de Carnavalsverening opgericht met als naam De Peijas. Een nar of grappenmaker in het dialect is een peijas. De eerste prins in 1957 was Bertus Derks. Het was de eerste officiële carnavalsvereniging in de gemeente Bergen.

Een lijflied in het dorp werd 'Offere mien Offere'.

Refrein:
Offere mien Offere, wat ziede gej toch moj.
Offere mien Offere, ik hald zo veul van ow.
De Grune Streep, de Kokse Hei iedereen duut mit.
Offere mien Offere, 'n kern waor pit ien zit.

Ien Offere is 't carnaval, dat get ons heel goed af
en iedereen of jong of alt get er wer op af.
Un cola, wien of glaeske bier dat wil d'r altied ien,
mit carnaval ien Offere wej vuulle dan gen pien.

Den optocht ien ons Offere, de grutste van de streek,
de langste mojste en zo meer en ontzettend breed.
En Heukelom, Rimpelt en 't Gening die dûn d'r ôk ân mit,
want zo zien wej ien Offere, d'r het wer alles schik

Offere mien Offere

Een zoon van Marie de Riet-Koppers, Wim de Riet, trouwde met Lies Cox uit Afferden

Frits Derks uit de Papenbeek trouwde met Diny Versteegen uit Afferden.

Gerrit Janssen uit de Papenbeek en Riek Litjens uit Afferden trouwden in mei 1954.

Bruidspaar Jan Mooren uit Heukelom en Hannie Haumann van de Halve Maan op 30-07-1958.

Mart Janssen uit 't Leuken en Annie Wijers uit Afferden.

Ger Koch uit Afferden en Magda de Riet uit de Bosserheide trouwden 02-12-1972

Bruidegom Jan van Lin (Afferden) en bruid Desiree Jenneskens, met haar ouders op de Kamp in Well.

Jos en Truus hebben een zoon: Edwin.

Meer foto's en info uit Afferden staan op de dorpsarchiefafferden website.