Traditie: Zalig Neejjaor!

Nieuwjaar in Well

Dank aan iedereen die in het afgelopen jaar foto's afstond, of op een andere manier een bijdrage geleverd heeft aan het succesvol maken van ons Wellse archief en deze website.

Archief Well wenst alle website bezoekers veel geluk en gezondheid in het Nieuwe Jaar.

Het Nieuwe Jaar vieren.

Rond oud en nieuw werd vroeger, om het nieuwe jaar in te luiden, met carbidbussen geschoten. Dat veroorzaakte een oorverdovend harde knal. Carbid werd voor de Tweede Wereldoorlog gebruikt voor fietsverlichting. Ook werd het – toen er nog geen flessen met acetyleengas te krijgen waren – door de dorpssmid gebruikt om te lassen. Er was dus eenvoudig aan te komen. Melkbussen waren hier op het platteland ook ruim voorhanden. Vuurwerk zoals we dat nu kennen werd niet gebruikt. Wel kregen de kinderen, (ook met Kerstmis) sterrenflikkers.

Daags ervoor waren er al veel oliebollen en nieuwjaars anijskoekjes gebakken. Een grote schaal met vruchtenbowl hoorde er ook bij om van het oud jaar afscheid te nemen. De Wellse Harmonie heeft jarenlang de traditie gehad om het nieuwe jaar om 12.00 uur 's nachts muzikaal in te "blazen".

Op school schreven de kinderen een mooi versierde Nieuwjaarsbrief, die op 1 januari 's morgens aan de ouders werd voorgelezen.

Uit de krant van 10-01-1880.

Uit de krant van 07-01-1896.

Uit de krant van 06-01-1906.

En al jaren lang is het een traditie dat ieder Wells kind rondgaat met de zak op Nieuwjaarsdag! Zalig Neej Jaor......

Vroeger haalden de kinderen hoofdzakelijk koekjes op. Als het dan regenachtig weer was kwam je met een zak vol "koekjes-pap" thuis! Maar in de loop van de jaren werd het een snoepje. "Buitenaf", waar niet zoveel kinderen aan de deur kwamen, kreeg je al in de jaren '50 -'60 een reep chocolade of een mars. Nou, daar wilde je wel een eind voor fietsen! Eerst 's morgens de Nieuwjaarsbrief voorlezen die je op school had gemaakt voor je ouders en dan na de Hoogmis mocht er in die tijd begonnen worden met snoep ophalen.

In de Grotestraat werd begonnen bij Coba en haar broer Sjang Vergeldt, woonachtig in een noodwoning vlakbij de Baileybrug. Daar kreeg je een katjesdropje. Dan firma Huijgen, boer Smits en daarna via het Bejaadenhuis en zustersklooster de rest van het dorp. Totdat het bijna donker was en het hoog tijd werd om naar huis te gaan. De witte katoenen Nieuwjaarszak was dan inmiddels erg zwaar geworden.

Sjef Vink, Wellenaar van het Moleneind herinnerde zich nog de rondgang van 1940. Toen stond er in de Sterrenbos op de latere parkeerplaats van Thomas Vink een boerderij. In de oude enveloppenfabriek (nu Moleneind 14) lagen toen Hollandse soldaten, die in genoemde boerderij hun gaarkeuken hadden. En natuurlijk ging de jeugd ook hier Nieuwjaar wensen. Snoep kregen ze er niet , maar een kleine kuch, die de ouderen nog kennen uit het oorlogsliedje: Rats, Kuch en Bonen, dat is 't soldaten diner...enz. (Kuch is brood van enkele dagen oud) Je ziet, zo'n dingen vergeet je niet gauw !

Ook dit jaar weer roepen we alle kleine en grote inwoners van Well op, om toch vooral deze traditie levend te houden, door ook rond te gaan en uit te delen aan de deur !

Rubriek Well, uit de krant van 03-01-1914

Uit een versjesbundel voor de lagere school, dat door de 3e en 4e klas van buiten werd geleerd en thuis werd opgezegd.

Uit de krant van 31-12-1926

Uit de krant van 23-12-1936.

31-12-1940

Uit de krant van 02-01-1942

28-12-1942

Dagblad voor Noord-Limburg 31-12-1948

03-01-1949.

Nieuwjaarsbrief uit de jaren '40

Lieve Ouders,

Toen ik rustig lag te dromen
In de donk’re nacht
Is het nieuwe jaar gekomen
Stil en onverwacht.

En ik zag het zonder zorgen
Blijde voor me staan.
Daarom ben ik dan vanmorgen
Eerst naar U gegaan.

Zal dit jaar ons allen geven
Zang en zonneschijn?
Brengt het zorgen in het leven
Of verdriet en pijn?

Even heb ik stil gebeden
Voor ons blij gezin.
Jezus, zegen het toch heden
Als een goed begin.

Zegen ook de vele dagen
En geef ons Uw kracht.
Zo heb ik nu zonder vragen
Wensjes meegebracht.

Blijde klinkt vandaag U tegen
t Lied der kinderschaar
Dat U wenst veel heil en zegen
In het nieuwe jaar.

Ik zal steeds gehoorzaam wezen,
Braaf en blij en goed.
Zonder klagen, zonder vrezen
Juist zoals het moet.

‘k Zal proberen te beginnen
In ’t nieuwe jaar.
Met het zonnetje van binnen
Komt het zeker klaar.

Andere tijden, anderen kaarten.

Onsterstaande kaarten zijn nog onbeschreven en gekocht in de winkel bij Marie Huijgen-Camps, Grotestraat 1. Ze kostten toen -in de vijftiger jaren- 8 cent en de fotokaarten 12 tot 14 cent. Om te versturen had men destijds een postzegel van 2 cent nodig. Bij de dubbele kaarten staan speciale wensen aan de binnenkant.

Nieuwjaarsbrief 1948 van Mini Krebbers.

Nieuwjaarsbrief 1949 van Mini Krebbers.

Nieuwjaarsbrief van Annie Trienekens uit het Knikkerdorp.

Dagblad voor Noord-Limburg 30-12-1950

Dagblad voor Noord-Limburg 0301-1952

1954: Thea Rutten en Gerrie Peters wensen Thea's halfzus Riek Jacobs een "Zááág Neej jaor". De buurvrouw van Thea en tante van Ger, Mia Albers-Jacobs, maakte de foto.

Kinderen uit de buurt hebben zojuist snoep opgehaald bij Trees Valentijn in de Hoenderstaat. o.a. Lea en Leny Sprunken - Huub en Toos Reiniers - Bep en Sanja Kessels - Toos en Mieke Janssen ca. eind jaren '50

Sjang Jacobs was daarna aan de beurt. Rechts Toos Janssen (van de bakker).

Nieuwjaarsdag 1957 in de Hoenderstraat. In de deuropening Truus Koppes, echtgenote van Christ van Megen.

Rechts Aleida van den Wijngaard met zoontje Martien. Ze was een zus van Mina van der Wijst, echtgenote van Piet van den Hoef. Verder haar dochtertje Ineke en de nichtjes Agnes en Mini van den Hoef. De familie van de Wijngaard kwam na Christ en Truus van Megen in dit pand wonen.

1957. Leon Kwanten - Joke Vink - Joke Krebbers - de zusjes Agnes en Mini van den Hoef en Ineke met broertje Martien van den Wijngaard.

Marie-José en Pieter Huijbers. Twee kleinkinderen van Willem en Mina Geraedts hebben zojuist snoep gekregen bij Anna en Grad van Gellecom in de Grotestraat.

1959 bij de winkel van Coppers-Maassen in de Hoenderstraat. Rechts Maria Koenen van café Walaria - links Harrie Janssen van bakker Wim Janssen.

1959. Marleentje en Maria Koenen.

1959. Nelly Coppers deelt een koekje uit aan Wilmy en Leny Sprunken uit de Grotestraat.

Jaren '60. Pierre - Jan - Harry en Heleentje Linssen uit de Sterrenbos.

1962. Nelly Janssen tegenover haar ouderlijk huis in de Papenbeek.

Snoep ophalen in de jaren '60 in de Papenbeek.

De naam van de jongen links is onbekend, (hij woonde destijds in de Papenbeek) Michel Cornelissen - Henriette Eickmans - achteraan Peter Sijberts - André Sijberts - Hans en Ria Eickmans.

Papa Jo Alberts met zijn dochtertjes Eugenie en Miranda uit de Hoenderstraat.

Hub Frenken met zijn twee dochtertjes Ingrid en Monique in 1973

Martien Valckx helpt zijn oma met uitdelen op boerderij "de Fack" , van Tinus Valckx aan de Halve Maan.

Nieuwjaarsdag 1979 in de Grotestraat.

Zalig Neej Jaor 1979 bij huize Vic Timmermans. In die periode kwamen er meer dan 500 kinderen aan de deur op Grotestraat 37.

1983. Til Simons-Haumann van de Grotestraat, deelt uit aan de buurkinderen. Vooraan: Robin & Sjoerd van der Coelen en daar achter Annemiek & Sonja Timmermans.

Zalig Neej Jaor aan de deur met Sjoerdje en Robin van der Coelen bij Nel Heldens in de Pastoorstraat in 1985

Wouter - Josien en papa Vanmaris in de Papenbeek.

2008. Kijk eens wat de kleine Ryan Hagens al hard Zalig Neej Jaor kan roepen!

Nieuwjaarsrondgang in de Grotestraat in 2011, met Edgar - Maxim en Lucas Brauckmann.

Floortje Simons, dochtertje van Ilona en André, gaat voor de eerste keer rond in 2011.

Gezegdes

't Neejjaor áfwinne (Het Nieuwjaar afwinnen) Proberen om met Nieuwjaar als eerste de Nieuwjaars-wens uit te spreken.

't Neejjaor ánbidde (Het nieuwe jaar aanbidden) Een oud gebruik, waarbij tegen 12 uur op oudjaarsavond de rozenkrans gebeden werd.

't Neejjaor ánblaoze (Het Nieuwjaar aanblazen. Op Nieuwjaarsdag een muzikale hulde brengen aan de notabelen.

't Neejjaor ánkaarte (Het Nieuwjaar aankaarten) Op oudjaarsavond al kaartende het nieuwe jaar inluiden.

WAFELS EN KOEKJES BAKKEN IS EEN TRADITIE IN LIMBURG

Oud recept voor traditionele oudjaars koekjes die tijdens het aankaarten van het Nieuwjaar werden gegeten.

Ingrediënten 8 personen
1 pond bakmeel
400 gram rozijnen
1 ons anijszaad
1 pond bruine basterdsuiker.
1/2 liter melk
Maal het anijszaad.
Vermeng het bakmeel, anijszaad en de basterdsuiker.
Doe hier de melk bij en meng tot een glad deegbeslag.
In een koekenpan kleine koekjes bakken in hete margarine (net als pannekoekjes).
Koud serveren, bestrooid met poedersuiker.

Als grap werd er vroeger in een van de koekjes een stukje witte katoen meegebakken. Dat was lachen als een van de gasten een hap nam en het koekje niet stuk kon bijten....

Vroeger zongen de kinderen aan de voordeur: Zalig Neejjaor, zien de kuukskes al klaor? Wie het ze gebakke? Jan Tikke - Jan Takke - Jan Toethaan.

Uit het Kook- en Huishoudboek door Wilma Münch, een boek dat in geen enkel gezin ontbrak. Het eerste deel kwam uit in 1932 en het is jarenlang herdrukt.