Sjang en Coba Roeffen - Cornelissen

De grote pionier voor het landbouw-organisatiewezen in de gemeente Bergen e.o. is ongetwijfeld Sjang Roeffen geweest. Hij bracht begin 1900 de eerste asperges naar deze streek. Ook werkte hij met kunstmest, iets wat destijds hier nog onbekend was. Hij was een veelzijdig man die veel voor het welzijn van de boeren en tuinders in onze gemeente heeft betekend.

Johannes Wilhelmus (vroeger geschreven als Jean) - Sjang Roeffen *Broekhuizen 12-03-1868 †Well 02-05-1959

Zoon van Peter (Peeter) Roeffen (dienstknecht) *Meerlo 02-09-1835 † Aijen 12-06-1916 Gehuwd te Meerlo op 27-04-1867 met Wilhelmina Christina Berndsen (dienstmeid) *Well 18-01-1841 †Oijen (Broekhuizen) 20-05-1876. Tweede huwelijk Peter Roeffen te Bergen op 11-11-1876 met Elizabeth Broenen *Heijen 27-04-1846 †Aijen 21-10-1924

Kleinzoon van Johannes (Jan) Roeffen *Oploo 10-06-1803 †Meerlo 23-03-1864 Gehuwd 28-07-1834 met Anna Maria van Soest *Horst 22-04-1810 †Meerlo18-11-1861

Kleinzoon van Willem Berndsen (klompenmaker) *Didam 30-08-1798 †Bergen 25-07-1856. Gehuwd op 05-05-1838 met Johanna Vissers *Well 07-11-1802 †Well 22-01-1846

De moeder van Sjang overleed op 35 jarige leeftijd, ze liet man en 3 kinderen na. Sjang was toen 8 jaar. Zijn vader hertrouwde en er werden nog 7 kinderen geboren. 

Een vooruitstrevende man: Sjang Roeffen.

In 1880 vertrok de 12 jarige Sjang met zijn ouders en jongere broers en zussen naar het Elsteren in Well. Daar gingen ze in een klein boerderijtje wonen, een z.g. ossenboerderijtje. De os deed dienst als werkpaard en werd in het najaar verkocht om aan de nodige geldelijke verplichtingen te kunnen voldoen. Het viel de toenmalige pastoor van Soest al op dat Sjang een begaafde jongen was met méér dan normale inzichten. Vader Roeffen moest zich dan ook, met zoon Sjang op de pastorie melden. De reden was de Sintelenberg in Aijen. Daar stonden 2 boerderijen. Een ervan werd bewoond door de familie van Kuick, die geld had geleend van de R.K. Kerk in Well. Al langer kon deze familie niet meer aan haar financiële verplichtingen voldoen en daarom wilde de Wellse pastoor de boerderij kopen en met 14 ha. grond aan de fam. Roeffen verpachten. Zoon Sjang was zeer enthousiast. Hij wilde er meteen veel betere landbouwmethoden gaan invoeren, maar zijn 'ouderwetse' vader was het daar niet mee eens. Sjang moest gehoorzamen en zocht een andere uitweg.

Op 23 jarige leeftijd zocht hij verkering met de dochter van 'den Dieksen boer' en wilde een eigen bedrijf beginnen. Maar weer was vader de baas; Sjang zou te jong en onervaren zijn. Mede omdat er toch nog voldoende personeel op het bedrijf aanwezig was, trok zoon Sjang in 1891 naar Duitsland (te voet natuurlijk) om in de grensstreek zijn geluk te beproeven.

Kennismaking met Asperge

In Wyler bij Kranenburg kon Sjang als knecht zijn idealen botvieren, maar om nog meer kennis te vergaren wilde hij na 1 jaar toch weer van bedrijf veranderen. Zo kwam hij als bedrijfsleider in de buurt van Solingen in het Sauerland terecht op een bedrijf van 100 morgens (25 ha). Toen dit bedrijf na enige tijd vrij kwam, dacht Sjang er over om het samen met zijn zus over te nemen. Maar voor de derde keer was vaders wil ook wet en ging het niet door. Daarna kwam hij als bedrijfsleider in Braunschweig op een 450 morgen groot asperge bedrijf. Braunschweig was destijds al het hart van de asperge teelt. Er werd zelfs al vanaf 1850 asperge ingeblikt.

Handelsgeest.

Toen zijn jongere halfbroer Toon *Well 10-03-1881 zich in 1899 moest melden als soldaat was Sjang nodig op het ouderlijke bedrijf en keerde hij terug naar de Sintelenberg. En natuurlijk bracht hij een hele partij aspergeplanten mee naar Limburg, genoeg om er 2,5 are mee aan te planten. Op de aspergeconservenfabriek in Braunschweich had Sjang veel geleerd, ook over het asperge telen.En zo bracht Sjang begin 1900 de asperge naar deze streek. Op zijn ouderlijk bedrijf werd enkele jaren later in het voorjaar maar liefst 1000 Duitse marken met de asperge verdiend, nog voordat de andere tuinbouwproducten verhandeld werden. 

1908 in Bergen

Dat hij vooruitstevend was en zich het lot van de boeren aantrok bewijst zijn gedrevenheid begin 1900. Ondanks, na enkele jaren tegenwerking van de Bergense pastoor Janssen, richtte Sjang Roeffen de L.L.T.B. afdeling Bergen op. Vanaf de oprichting op 08-03-1908 werd hij voorzitter en hoofdmeester Gerard van den Berg zijn secretaris. Maar liefst 119 leden sloten zich het eerste jaar aan. Sjang en zijn Boerenbondbestuur werkten door en op zondagmorgen 21 maart na de hoogmis werd er een vergadering gehouden om ook een Boerenleenbank in Bergen op te richten. 

Uit de krant van donderdag 25-03-1909. Bergen. Zondagnamiddag vergaderde de boerenbond alhier om te komen tot de oprichting eener boerenleenbank. De heer Verbeeten, inspecteur der centrale bank te Eindhoven wist zyn gehoor op overtuigende wyze het groote voordeel eener coöperatieve boerenleenbank aan te toonen. Staande de vergadering traden reeds 38 leden toe. Eerstdaags zal dus hier ook deze nuttige instelling in werking kunnen treden. De statuten zyn reeds ter goedkeuring aan de Koningin opgezonden, de boeken met handleiding voor den aanstaanden kassier reeds ontvangen. Wanneer de koninklijke goedkeuring is verkregen zullen de leden vergaderen tot vaststelling van het huishoudelijk reglement, en om een definitief Bestuur en Raad van Toezicht met kassier te kiezen. Moge deze instelling hier steeds gunstig werken tot heil van den landbouwenden stand.

Antonia Jacoba - Coba Cornelissen *Well 09-10-1893 †Well 24-06-1963.

Bijnaam: Daone Coeëba.

Dochter van  Andreas Johannes Cornelissen (Bijnaam: Daone Dries) *Cuijk 06-05-1859 †Well 07-07-1929 en Alberdina Huebers *Montfort 15-02-1862 †09-04-1926

Kleindochter van Peeter Cornelissen (dagloner) *Beers 24-07-1832 †Cuijk (Wijk C) 07-07-1879  Gehuwd op 20-07-1858 met Petronella Gijsbers (dagloonster) *Linden 21-02-1834 †Cuijk (Wijk C) 02-06-1893.

Achterkleindochter van Andries Cornelissen en Antonetta Arts

Achterkleindochter van Jan Gijsbers en Erdina Barten.

Zus van Piet Cornelissen

Zus van An Hebben - Cornelissen

Well 1917

Nadat Sjang op 22-09-1916, met de 26 jaren jongere Wellse Coba Cornelissen was getrouwd, ging het stel in Grubbenvorst wonen. Al heel snel, in 1917 kwamen ze naar Well en vestigden zich aan de Wezerweg in het Wellsmeer. 

Sjang en Coba Roeffen - Cornelissen kregen 5 kinderen, waarvan slechts een kind langer in leven bleef.

Dat was (Albertina Johanna Antonia) Dina *17-01-1921. Bij de mobilisatie in 1939 leerde ze een ingekwartierde grenswacht militair kennen. Dina trouwde toen ze 21 jaar was, tegen de zin van haar ouders in vanwege zijn protestants geloof, te Venray op 03-07-1942 met de Rotterdamse stucadoor Nico Leeflang.

Dina en haar man woonden Hoenderstraat 37 in Venray en ook zij stierf jong. Een granaatscherf, bij het zware bombardement op Venray, kostte haar op 25-10-1944 het leven. Toen ze sneuvelde hadden Nico en Dina een zoontje van twee maanden (*12-08-1944). Deze Johnny Leeflang heeft later ook nog in Well bij opa en oma Roeffen gewoond.

Het gezin Simon Schouw - Nel Roeffen uit Purmerend. Nel was een halfzus van Sjang. 

Petronella Huberdina Roeffen *Well 27-09-1883 †Haarlem 08-01-1961 Gehuwd te Purmerend op 11-07-1907 met Simon Petrus Schouw kaasknecht *Purmerend 08-03-1885 †Haarlem 01-08-1942

Uit de krant van 05-06-1917

Zijn tante uit Kevelaer had hem op het idee gebracht om met zelf geteelde tuinbouwproducten op de weekmarkt in Kevelaer te gaan staan. Eerst ging het vervoer per fiets en ging hij met 10 kg. staakbonen en nog wat augurken naar het Duitse bedevaartsoord. Toen de fiets verruild werd voor een kar, gingen er ook aardappelen en eieren mee. Naast Kevelaer ging Sjang nu ook naar Goch en men zag dat het ondernemen hem in het bloed zat. De zaken gingen goed en al spoedig gingen ook de bekende Wellse tuinders Gebr. Simons, Heuren en Albers mee de grens over.

Asperge in 1917 aan de Wezerweg.

Toen Sjang en Coba in 1917 aan de Wezerweg kwamen wonen werd er meteen 1 hectare asperge aangelegd. Maar weer kreeg hij in Well geen navolging op zijn manier van telen en gebruik maken van  kunstmest. Sjang was zodoende de enige aspergeteler in deze streek. Voor zijn witte asperge had hij aanvankelijk een vaste afnemer in Goch.

Sjang Roeffen was in 1921 ook de oprichter van de Wellse Boerenbond (L.L.T.B.). Tevens was hij bestuurslid van de Wellse Tuinbouwvereniging.

De grote uitbreiding in de gemeente Bergen kwam pas toen in 1953 een grote asperge commissie werd ingesteld. Maar we kunnen gerust stellen, dat Sjang Roeffen de grondlegger is van de aspergeteelt in deze regio en dat die aan de Sintelenberg en in Well aan de Wezerweg begon.

Tot ca. 2010 werd op deze plek aan de Wezerweg nog asperge verbouwd en verkocht door de fam. Engelen.

Voor het huis aan het huidige adres Wezerweg 1, waar de gaten van de steigerpalen altijd zijn blijven zitten, staan v.l.n.r. Maria Wlodarek (dientsmeisje en later met Sjeng van Vegchel getrouwd), Coba Cornelissen en haar man Sjang Roeffen, dochter Dina en haar nichtje en neefje uit Arcen: Zus en André Derks.

Rechts en links van de voordeur waren slaapkamers. Achter de gang op de deel was een voorraadkamer, waar Piet Peters (Piet Zoes) in de oorlog op een bed van kaaf (stro) sliep. Piet had toen al geen ouders meer en was knecht bij Roeffen. Achter de deel lagen de varkens en als er biggen waren mochten ze van Coba vrij in de woonkeuken rond lopen..... Dit pand is later afgebroken en er werd een nieuwe boerderij gebouwd.

Uit de krant van 16-05-1936

ca.1937. Truus Jacobs dochter van Sjang uit de Hoenderstraat en rechts Dina Roeffen bij café Klabbers in de Grotestraat.

Uit de krant van 26-08-1937.

Een nostalgisch plaatje tijdens de oogst eind jaren '30. Op de achtergrond het huis van de fam. Jacob Roosen-Sijmons in het Wellsmeer, later woonde de familie  Bèr van Rens op deze plek. 

v.l.n.r. Jac Jacobs  (bijnaam d'n Uul) - Anneke Zegers beiden uit 't Wellsmeer -  nichtje Dina Hebben - Coba (voor de kinderen tante Coeëb) - Tonny Lucassen (dochter van Puul) - Sjang - nichtje Cis Hebben - Harrie Rutten uit 't Leuken (knecht bij Roeffen) - An Hebben-Cornelissen ( Daone An, zus van Coba ).

Vader Sjang - dochter Dina en Moeder Coba eind jaren '30.

1939. Coba met ingekwartierde militairen van de Grenswacht.

De groep militairen tijdens de mobilisatie in 1939, die bij Roeffen waren ingekwartierd.

Dina Roeffen.

Coba Roeffen - Cornelissen in 1948.

12-03-1948. Familie viert de tachtigste verjaardag van Sjang.

Boven v.l.n.r. Chris Hebben – Huub Berghs – Dien Groetelaers-Cornelissen - An Hebben-Cornelissen.

Rij 2: Cis Hebben - Cornelia Cornelissen-de Riet (gehuwd met Hen) - Marie Cornelissen-Peters (gehuwd met Thies) - Nel Groetelaers  - Piet Cornelissen - Coba Roeffen-Cornelissen - Betje Roeffen - Dien Berghs-Cornelissen - Mia Fleuren-Cornelissen - Ben Fleuren.

Onderaan: Han Roeffen - Fien van Bebber-Roeffen (Hollse Fien, 1e huwelijk met Piet Kessels) - Mientje (Hagens) Cornelissen - Sjang Roeffen - kleinkind Johnny Leeflang  - 2e echtgenote van Nico Leeflang met baby.

Sjang en Coba. De namen van de man, vrouw en kinderen zijn niet bekend.

Foto t.g.v. de tachtigste verjaardag van Sjang in 1948.

29-03-1952. De 85 jarige Sjang bezoekt de Aijense Revue 'Aijen gaat 't begaaien'. Sjang Roeffen had een groot aandeel in de verhalen over Jan den Duvel die Frans van Aerssen heeft opgetekend.

Dagblad voor Noord-Limburg 01-04-1953. Ook Sjang Roeffen stelt zich kandidaat voor het bestuur van de Wellse snorrenclub.

Nadat ze 36 jaar in de oude boerderij hadden gewoond, lieten Sjang en Coba een nieuwe boerderij bouwen aan het huidige adres Wezerweg 1. Sjang was destijds 85 jaar oud en Coba 59 jaar.

Dagblad voor Noord-Limburg 11-07-1953

Dagblad voor Noord-Limburg 28-07-1953

Opa Sjang met kleinzoon Johnny Leeflang bij het nieuwe huis.

Kees Nooren en de Bayardruiters met Sjang Roeffen.

Sjang stookt de mantelpot met varkensvoer. Coba staat op de achtergrond aan de waterpomp.

18-01-1956. Sjang Roeffen bezoekt de Köpkesmert in Aijen.

Coba met het portret van haar overleden dochter Dina aan de muur.

Papenbeek

Kees Nooren kocht het huis in 1957 aan de Wezerweg. In de jaren '50 woonden Sjang en Coba naast de familie Belgers, vooraan in de Papenbeek met To Kessels op de bovenverdieping. Ze hadden, voor die tijd, al vroeg een TV toestel en als er kinderen uit de buurt kwamen kijken vroegen ze 5 ct. vergoeding!  Blijkbaar bleef de handelsgeest ook op oudere leeftijd bestaan.

Dagblad voor Noord-Limburg 15-03-1958

Deze week woensdag heeft de heer Sjang Roeffen te Well de leeftijd der „super-sterken” bereikt: hij werd nl. woensdag 90 jaar. „Sjang Roef” werd 12 maart 1868 te Broekhuizen geboren en trok in 1880 met zijn familie naar de buurtschap Elsteren onder Well. Acht jaar later verhuisde men weer naar de Sintelenberg te Aijen. Hij trouwde in 1916 en begon toen „op z’n eigen” te Grubbenvorst, maar uiteindelijk lag z’n levenswerk toch in Well, waar hij vanaf 1917 tot begin vorig jaar (!) een gemengd bedrijfje heeft gevoerd aan de Weeze-weg. In het dorpsleven is hij tot een bijzondere persoonlijkheid uitgegroeid. Als weinigen was hij bekend met de figuur van Jan de Duivel, en toen enkele jaren geleden het feuilleton over deze merkwaardige figuur in ons blad verscheen, waren vele van de daarin verwerkte bijzonderheden van „Sjang Roef” afkomstig. Maar zijn grootste betekenis ligt toch wel in het organisatieleven. In 1908 richtte hij de Boerenbond te Bergen op, waarvan hij de eerste voorzitter werd en welke functie hij 12 jaar vervulde. In 1909 was hij een van de voornaamste pioniers voor de oprichting van de Bergense Boerenleenbank, waarvan hij 11 jaar directeur was. Een andere vorm van pioniersschap vervulde hij in de aspergeteelt. Als bedrijfsleider was hij werkzaam geweest op een aspergebedrijf in Brunswijk. In 1899 bracht hij planten mee naar Aijen, waar hij op de Sintelenberg een perceel van 25 are aanlegde. Het waren de eerste asperges, die in Noord-Limburg, thans aspergeland bij uitstek, werden gekweekt. Rond de eeuwwisseling begon hij ook al met allerlei andere tuinbouwproducten, waarmee hij een koers insloeg, die eerst veel later door anderen gevolgd zou worden. Men was toen in Bergen nog niet georiënteerd op de Venlose markt en daarom bracht Sjang Roeffen met een kar zelf zijn asperges, bonen, augurken en aardappels naar Kevelaer. Het is jammer dat zijn voorbeeld niet reeds toen op grote schaal werd nagevolgd, want wellicht zou het er voor de agrarische sector in de gemeente Bergen heel anders hebben uitgezien, wanneer reeds toen de traditionele paden verlaten waren. Sjang Roeffen heeft zich een man van groot doorzicht en doorzettingsvermogen getoond niet gering was de weerstand, die hij in leidende kringen te overwinnen had eer men zijn inzichten accepteerde en het leven is voor hem niet gemakkelijk geweest, (zijn enige dochter kwam bij een bombardement in Venray om), daarom pleit het temeer voor zijn karakter, dat hij steeds een arbeidzame idealist en een goed gemeenschapsmens is gebleven. De LLTB heeft dat deze week nog eens bijzonder willen erkennen. In een intieme bijeenkomst heeft kringvoorzitter Laarakker aan Sjang Roeffen de zilveren legpenning van de LLTB uitgereikt. In de loop van woensdag leek het wel „kermis” in de woning op de Papenbeek, waar vele familieleden, vrienden en relaties kwamen feliciteren o.w. Th. Janssen als huidige voorzitter van de LLTB Bergen en G. v. Dijck als directeur van de Bergense Boerenleenbank. Sigaren en fruitmanden bleven als herinnering achter.

Op zijn 90 ste verjaardag 12-03-1958 verkreeg Sjang  de Ere-legpenning van de L.L.T.B. te Roermond, die kringvoorzitter Jaap Laarakker uitreikte.

Feest in de Papenbeek bij Sjang en Coba.

v.l.n.r. Han Roeffen - Piet Cornelissen in de volksmond Daone Piet genoemd, zijn zus Coba Roeffen-Cornelissen en broer Hen Cornelissen, bijnaam d'n Poependokter.

Meer over deze veelzijdige man staat op de website van  Historisch Archief Aijen

Dagblad voor Noord-Limburg 30-05-1959

Coba was een zus van  An Hebben - Cornelissen  van  Jan Cornelissen en van Piet Cornelissen.