De Band

In sommige namen bleef de Keltische taal bewaard en rond het jaar 1000 werden deze opgetekend. Wetenschappers bestudeerden veel namen en woorden uit die tijd en zijn er in geslaagd de betekenis terug te vinden.

Wellse namen die herinneren aan de oude Keltische tijd zijn o.a. De Band, afgeleid van banti, wat streek, regio en velden betekent.

In oude cijnsboeken uit de 16e eeuw komt de naam “Bant” al voor en in een kerkvisitatie van 1722 wordt “de Bant” als één van de grote tienden van de Heerlijkheid Well, Bergen en Aijen genoemd. Dat betekende dat de kasteelheer of kasteelvrouwe van Well een tiende van de opbrengst van de landerijen kreeg. Eeuwenlang hebben boeren en pachters hier hun vee laten grazen en akkers verbouwd en veranderde het landschap nauwelijks.

Heel vroeger schreef men ook wel: "Die Bandt". Gedeeltes heetten Op de Band / In de Band en de Bandse Weerden.  

De precieze herkomst en ouderdom van “de Band” zijn niet bekend. Misschien kreeg het eeuwenoude gebied met de Bandweg zijn huidige naam omdat het hier, net zoals de Aijerbandstraat een paar kilometer verderop, met zijn weilanden als een band (strook) de rivier volgt. Nog niet zo lang geleden lagen deze twee wegen ook in het verlengde van elkaar. Afzonderlijk van elkaar volgen ze beiden een binnenbocht van de Maas. Veel later omvatte de naam Band het gebied vanaf de Maas tot de weg door het Elsteren en tot de Bantsche Graeff, dus mét de akkerlanden erbij.

Pas door de ruilverkaveling, vanaf 1969, veranderde het aangezicht van de Band. Het vroegere, speelse element verdween naar de achtergrond en maakte plaats voor grotere kavels met rechte, verharde (land)wegen.
Maar vooral na de overstromingen van de Maas in 1993 en 1995 kreeg de Band een totaal ander aangezicht.
De oude landerijen verdwenen voor een groot deel doordat grond afgegraven- en in schepen afgevoerd werd. Deze kleiwinning was een opdracht van Waterschap Peel en Maasvallei en nodig om beschermende dijken in Limburg en ook in Well zelf aan te leggen.
Men liet vervolgens de natuur zijn gang gaan en zo ontstond het prachtige, unieke natuurgebied.

Het huidige natuurgebied is een 23 ha. groot terrein. De Band ligt nabij de Nicolaasstraat en het Elsteren.

Gedeelte van een topografische kaart van Well uit 1813.

Dit kaartje van de plattegrond van "Het dorp Well rond 1850" is een vereenvoudigde weergave van de Rivierkaart van 1850.

Aankondiging in de krant van 1923. Ook werd er veel in voorgras en nagras verhandeld, afkomstig van de waarden in de Band.

Waard is een oude benaming voor een aan het water liggend stuk land. Wij hadden in de Band veel percelen van verschillende eigenaren liggen. Namen van de waarden, aan de Maas liggend, in dialect: te beginnen net naast de Loswal en dan via 't Diep Straötje richting 't Elsteren: Bouw wèèrt - Begiene wèèrt - Krebbers wèèrt - Lobbers wèèrt (met dikke boeëm) - Remmens gat (smal diepliggend stuk grond met de z.g. dikken boeëm) - van Bommel wèèrt - Hutse wèèrt - Karel Janssen - Haffmans wèèrt. Daar houdt ook nu de weg op en kan men rechtsaf richting Eickmans in het Elsteren. Hier voor de woning ging men linksaf. Nu is dat privé terrein van Sjaak Eickmans en afgesloten.  Dan gaat het dus aan de Maasoever verder met: Rieks wèèrt (Karel Rijk) - Louis ziene wèèrt (Louis Koppes) - Naat van Rèèns (Leonardus van Rensch) - Ries ziene (Wim Rijs) - Horster erme (Armenbestuur) met links ernaast de Linssebeek die in de Maas uitmondt - Hangste Koeëbus wèèrt met links daarnaast in de van Bommel wei het zwembad in de Maas tegenover Geijsteren. Daar hield de weg helemaal op en begon het Groeët stuk.

Kaart met ingetekende steenovens.

Klei is een goede delfstof om stenen van te maken. Langs de Maas lag ook eeuwen geleden al volop klei voor het opscheppen. Daarom waren er ook in Well verschillende steenovens. In de Band (bij Remmensgat), op De Kamp vlakbij de locatie van de vroegere Hildert en bij het dorp zelf an de Maas ter hoogte van de Grote Waaij en het Kloosterveld. Gemengd met water is de klei kneedbaar en kan men hem vormen. Dat kneden gebeurde in een leemmolen (kleimolen), waar met mankracht met een schop de klei in werd gegooid. In de leemmolen waren schoepen. Aan de schoepen was een z.g. boom (houten stammen) bevestigd.. Een paard  liep de hele dag rond en trok de boom zodat de schoepen bleven draaien. Het was seizoenwerk en menige boer deed dit ambacht er vaak bij als nevenverdienste. De fabricage gebeurde verder ook volledig met de hand. Eerst moesten de gevormde stenen ca. 4 dagen in de zon drogen en gingen dan de oven in. 

Er is niet veel bekend over de steenovens in Well, b.v. wie de eigenaren waren en wie er gewerkt heeft. Alle informatie hierover is welkom.

Heel vroeger werd met kar en paard de klei aangevoerd. Later duwde men handmatig bakken (z.g. treintjes) op een klein spoorlijntje. Resten van deze ijzeren rails en fundamentresten van de steenoven heeft men met de aanleg van de Zuidgeul in de Band opgegraven. 

Komkommers plukken. v.l.n.r. NN - Door van Rensch (Elsteren) - NN - Lieske Roosen (Bosserheide) - Roos van Rensch (Elsteren) - NN.

Dezelfde dames als hier boven bij de komkommeroogst in de jaren '30.

Eind jaren '30. Komkommers plukken in de Band.

KNIL militairJan Verzijl uit de Nicolaasstraat met To Reiniers (Grotestraat)  Bep Simons - Leen Simons - Mich Simons  (alle drie van Sjang, Grotestraat) - Jaan van Elsen (Bosserheide) en Bèr Simons (Sjang). 

Truus - Math - Ben - Toon en Bèr van familie Willem Simons - Lenssen uit de Grotestraat, ook aan het werk met de komkommers.

Eind jaren '30.  Kinderen van de familie Handrie Derks-Jans uit de Grotestraat met Truus haar vriend Piet op het Veldt bij de Maasboeien in de Band.

De zig-zag afbeeldingen van loopgraven in de Band, vlak aan de Maas, zijn te zien op deze Britse luchtfoto van 15-10-1944.

Huub Lenssen - Frans Reiniers en Hai Simons eind jaren '40 bij de schuur van Sjang Simons, dicht bij 't "Boeiehuuske".

 Augustus 1954. Op kermiszondag moest er eerst in de Band gewerkt worden door de oudste dochters van Piet Rutten voordat er feest gevierd kon worden. Op de achtergrond  Wiel Huibers - "de Kezeling" (op oude kaarten nog "Het Kesseling" genaamd). De woning van familie Jo Derks was nog niet gebouwd.

Tuinderij in de Band in 1961.

1964. "D'n dikke boeëm" in winterdag.

Voorjaar 1976 met de schuur van de tuinders, gebroeders Wim - Math Simons en neef Bèr Simons.

"'t Boeiehuuske" werd dit gebouw in de volksmond genoemd. Het was van Rijkswaterstaat en via de wei ernaast kwam men bij de kleine Waterstaatsteiger in de Maas.

Piet en Nel Sijberts uit de Grotestraat hadden een groot stuk grond in de Band. Het grootste deel van hun inkomsten kwam van de oogst, van diverse soorten groenten  en andere gewassen die  er verbouwd werden. Hier helpt zoon Wim met de bonenoogst.

Jaren '50. Zwemmen aan het strandje bij "d'n dikke boeëm" was een genot voor jong en oud. Vooraan in de Maas was het niet meteen diep zodat de kleine kinderen er heerlijk konden pootje baden.

Hier zwemmen o.a. Hans op het Veldt en Karel Reiniers.

 o.a. Til Simons-Haumann en de kleine Angelien Daniels.

o.a. Ria Zeegers en Angelien Daniels.

In de steilwanden huisde de oeverzwaluw. Sinds de jaren '60 en '70 zijn  Maasoevers vastgelegd met stortsteen, grind of zetsteen om het afkalven te voorkomen. Zo ook in de Band.

Gezicht op Well in de jaren '70 vanuit de Band, met de kassen van Huibers in de Nicolaasstraat.

Tuinder Bèr Simons uit de Grotestraat bekijkt jonge kampeerders in de wei bij het boeiehuuske.

De opslag van Math Linders bij zijn tuinderij in de Band, in september 1982.

Math Linders, september 1982. Met de fotoclub was hij ter plekke aan het fotograferen.

Uitzicht vanaf de Nicolaasstraat naar de Band.

Januari 2013. Nadat de Maas gestegen was en "het Remmens gat in de Band" was volgelopen ging het vriezen. Toen was het tijd om de schaatsen onder te binden en ijspret te hebben.