Toponiemenkaarten met Well

Staatkundige indeling uit 1795.

Detail van een kaart uit 1813.

Kadastralekaart 1821 in de Franse tijd. Commune Bergen.

Well Sectie F - De Kamp - aen het Roetland - aen het Brouck - Kamper voetpad -  Groot Gemeente Brouck -  Elsteren Dijk - Papenbeeksche Straete - Landstraete - Kesseling - Linsche Weide - Elsteren - In den Band - Bandsche Werden - Begeijne Weert - Kloester Veld - Peul - Chateau 

Kadastralekaart 1821 in de Franse tijd. Well Sectie G - Commune Bergen.

Crefte land - Hoenderstraet - Aen de Planckeweg - Well Village - Oude Moolenbeek - Guddenhof - Benneveld - de Weert - Brouckstraet - Kleijn Brouck - Kleijn Weijde - Groote Weijde - Op het Over - Chemin de Well (pad naar) Bergen - aen de Schepers pat - de Witten Steen - in de Donck - Chemin de Well Kevelaer - Knikken Dorp - Kasteelsche weijdens - Kasteelsch hof - Kasteels weg - Hoogen weg. 

Well in 1849 op een rivierenkaart.

Het aan de rand gelegen oude kasteel met hoge bomenlanen en omringd door grachten, nam altijd een dominante plek in. Veel landerijen rond het dorp en ver daarbuiten waren bezittingen van de kasteelheer of kasteelvrouwe.  

Rond 1850 zag de bebouwingskaart van ons dorp er heel anders uit dan op dit moment. De bebouwing van het dorp Well was in die tijd practisch helemaal geconcentreerd in het Elsteren, langs de Hoenderstaat, Dorpsstraat, Schoolstraat en de verderop gelegen Broekstraat samen "In het dorp" genaamd. De Broekstraat is nu een deel van de Grotestraat. Rond de huizen lagen de moestuinen en kleine erven. We hadden ook o.a. een Papenbeeksche Straete - Kamper voetpad - Land Straete (nu Rijksweg) - Roet Land weg - Elsteren Dijk - Leuken en de Kemp.

De Broekstraat was het gedeelte vanaf de oude Molenbeek langs het voormalige Eldershome tot bij de Guddenhof (nu Grotestraat 3) en daarna afbuigend naar de Kleine Waaij en verder naar de huidige rotonde. Broekstraat, omdat het grootste gedeelte laag lag en dus zoals veel land langs de Maas nogal nat en drassig was. Het werd dan ook gebruikt als weiland voor het vee, dat als de nood aan de man was, snel op stal gezet kon worden.

Op het Kloosterveld stond tot 1612 het Augustinessenklooster. Westwaarts werd het akkerland voortgezet in het buurtschap Elsteren, met de historische boerderij de Gulickshof. Het weiland van de uiterwaarden vond men op beide Maasoevers. Noordelijk van het dorp was een strook weiland, genaamd: het "Groot Gemeente Broek" en "De Kasteelsche Weiden" met de oude boerenhoeve "De Kasteelhof".

Ook "de Guddenhof" aan de Maas in de Broekstraat was een bekende oude boerderij. Hier was een wegsplitsing. Links leidde die naar "de Kleine Waaij" en rechts liep een veldweg richting het oude Mariakapelletje aan de Maas en verder onder langs de Geisselberg richting Wellerlooi. Dit was geen voetpad, men kon er met kar en paard rijden. Net als nu nog lagen ook toen aan de Maaskant de groene malse weiden en aan de andere kant het iets hogere gedeelte, de akkers ("Op het Over"). De Postweg, vroeger de voornaamste verbindingsroute tussen de dorpen in onze gemeente, lag hoog en droog. Deze weg verloor zijn vroegere betekenis met de aanleg van de Rijksweg in 1844. De Rijksweg zou wel voor een groot deel dat vroegere traject gaan volgen. Waar het traject van de Postweg ook nu nog gebruikt wordt is de naam op sommige trajecten veranderd in Oude Baan. In Well is dat alleen een kort stukje van de Halve Maan tot aan Aijen. De Sterrenbos loopt in zijn geheel over de vroegere Postweg.

Via "de Grote Waaij" en het Knikkerdorp volgden bedevaartsgangers naar Kevelaer deze weg. In de voksmond was dit dan ook "de weg naar Kevelaer". 

Bij de Kleine Waaij lag ook aan de Maaszijde een boomgaard. Bij deze hoeve lag een gebouw, waarin een 'kruudpers' was opgesteld, waar men uit appelen, peren en bieten stroop maakte. In 1883 is dit gebouw afgebroken.

Vanaf de Kleine Waaij liep een voetpad oostwaarts naar de Groote Waaij en noordwaarts naar de Papenbeek, langs het veldkruis (bij het huidige kerkhof) en de hoeve de "Molenhof". Naar deze kasteelboerderij werd later de praktijk voor Fysio- en manuele therapie "’t Hofse Veld" genoemd.

Ging men het dorp uit, dan passeerde je vanaf het kasteel de lager gelegen natte weilanden, het Gemeentebroek. Dit lag links van de oude Kasteellaan ( in de volksmond Kestèlsen Diek geheten). Rechts lagen de "Kasteelsche weiden" en pal voor het kerkhof De Keijser met een boerderij met dezelfde naam.

Het lager gelegen land noemde men  Brouck. Het Over = hogere gedeelte waar men droogvoets kon lopen heette Overbrouck, een naam die behouden is gebleven. Via een klein houten bruggetje, dat 't Plenkske werd genoemd kwam je aan het Kamper voetpad, de huidige Paad. Dat gebied heette vroeger ook wel "Op den Papenberg".

Het dorp en de diverse buurtschappen waren omgeven door akkerland met benamingen van inmiddels verdwenen gebieden en veldnamen  zoals o.a. De Liendse wei, Gemeentebroek, Kloosterveld, 't Benneveld, In de Donck, Aan de Scheperspad, De Witten Steen, Aan den Zennigen, De Magere, Wellschehei, op de Sleegh in het Mehr, op de Muis (bij het Berkeven),  Aan de Planke weg - Op de Band - In de Band - Op de Peul - Bandsche Weerden - Begijne Weert - Benne Veld - Op het Kesseling - 't Smeelen - Op de Ennenberg - Geijster Veld - Het Rood - Aen het Roetland - Boter Pas - Aan het Brouck - Het Beij Veld - Op den Fack - Op den Holl. Bij het kadaster is een gedeelte van deze oude namen nog steeds in gebruik.

Dit kaartje van de plattegrond van "Het dorp Well rond 1850" is een vereenvoudigde weergave van de Rivierkaart van 1850.

1882.

1895.

Well in 1900.

1900.

Op deze kaart is de Halte van de tram aangegeven, de molen van Vink en duidelijk te zien is de bocht in de Wezerweg die er later uitgehaald is. Ook te zien is de oude Kasteellaan, met het weggetje dat via een bruggetje naar de Paad liep.

LINK naar de huidige kadasterkaart van Well op perceelloep.nl