Gerard Bartelink: 'Het Wellse veer'.

Als veerman hoef je niet te denken: wat ga ik doen vandaag?
En ook: waar ga ik nu eens heen? is absoluut geen goede vraag.
Het veer van Well voer heen en weer,
Bij tij en ontij, altijd weer, zo menig keer.
Aan de overkant, daar is altijd het beloofde land.
Zo is een veer – dat is geen apekool – ook een symbool.
Wie kent niet Charon  , de veerman aan de grens van leven en dood
Die de schimmen van de doden overvoer op zijn wrakke boot?
Geen gratis hellevaart, nee, daar kon hij niet aan beginnen.
Vóór je aan boord kwam, wilde hij een muntje innen.
Aan wie geen obool 1 had, werd bits en bars de overtocht geweigerd,
Zelfs aan zielen die volkomen waren afgepeigerd.
En in Egypte gleden mummie's 's avonds laat Charon, de veerman
Over de Nijl naar het Westen waar de zon ondergaat.
Een echte Romeinse brug had in Limburg alleen Maastricht,
Een icoon van de stad, die er altijd nog ligt.
Helaas was er in Limburg geen Christoffel om te vragen
Of hij je op zijn schouders naar de overkant wou dragen.
Zo charterde je soms maar één roeier met een wankel bootje.
Die zette wel zijn klanten over maar ook af en nam ze in het ootje.
En bij hoogwater in de Maas, als er geen schip meer voer,
Lagen er vooral voor zieken veel gevaren op de loer.
In vervlogen tijden was het vaak een leenheer die het veerrecht bezat
En die voor de inning van het veergeld een veerman in zijn dienst had.
Zoals vaak bij een veer, stond in Well een veerhuis op de wal.
Je kon er eten of een slokje drinken, zo ging dat overal.
Had je pech, dan stond bij de veerstoep een sliert vrachtwagens en auto's.
Het was dan wachten geblazen, soms zelfs een hele poos. 

Net als vroeger bij een wegtol, gaf een bord het veergeld aan, heel gedetailleerd.
Zo werd je over het tarief voor personen, wagens en vee geïnformeerd.
Soms was op een uithangbord iets als "Hier zet men thee en over" te lezen
En werd in rake woorden de service van de zaak geprezen.
Het veer voer voort, vervoerde menigeen maar bracht niemand in vervoering.
En voer het bij hoog water of bij ijsgang niet, dan raakte de klandizie in beroering.
Hoorden we vroeger niet bij dichte mist een radiostem verklaren:
"Het veer van Kruiningen naar Perkpolder zal vandaag niet varen"?
En kwam de boot van Harlingen naar Terschelling niet door kruiend ijs,
Dan wisten we: nu is het winterweer volkomen van de wijs.
Aan zijn lied over de veerpont heeft drs. P. een stukje van zijn faam te danken.
Als ik hem die droeve hit hoor zingen, dan kan ik echt wel janken.
De vorige eeuw was wel het meest bewogen voor het Wellse veer,
Toen de oorlog leek ten einde, het front kwam naar de Maas, nam de strijd een keer.
Een lange winter wachtten de bevrijders aan de overkant.
Een regen van granaten viel. Werkeloos lag het veer van Martin Drissen ergens aan de kant.

De nieuwe brug waarover snelverkeer zich haastig spoedt,
Betekende zo'n dertig jaar geleden het einde van een tijdperk, nu voorgoed.
Het veer is weg. Het roer is om. Het veerhuis werd een gastronomisch wonder.
Het ligt idyllisch mooi. Moderne mensen kunnen niet meer zonder.

Nijmegen, 2012 – Gerard Bartelink

(Gerard Bartelink is getrouwd met ElsThissen uit de Grotestraat.)